Khi đứa trẻ chập chững biết đi và bi bô nói những câu đầu tiên luôn là khoảnh khắc tuyệt vời nhất, hạnh phúc nhất đối với các bậc cha mẹ.
Thực tế, một số bé biết nói rất nhanh, nhưng bên cạnh đó cũng có nhiều trẻ lại chậm nói khiến bố mẹ sốt ruột, lo lắng. Vì vậy để trẻ có thể tập nói một cách tự nhiên và hiệu quả, việc bố mẹ sử dụng các biện pháp tác động giúp bé phát triển ngôn ngữ cũng như phản xạ nói, biết nói sớm hơn là rất cần thiết.
Bài viết dưới đây sẽ “điểm danh” những phương pháp hữu ích như vậy trong quá trình nuôi dạy con nhằm giúp trẻ nhanh biết nói hơn, nhà trường kính mời ba mẹ cùng tham khảo.
1. Liên tục chuyện trò cùng con
Đây là biện pháp đơn giản và rất hiệu quả nhưng không phải bố mẹ nào cũng làm được, nhất là khi cuộc sống bận rộn có quá nhiều điều phải suy tính. Bố mẹ muốn con biết nói sớm hãy cố gắng nói chuyện với con càng nhiều càng tốt, kể từ khi bé còn rất nhỏ chứ không phải lớn hơn mới nói.
Trước khi tắm cho con, thay tã, cho con bú hay thực hiện bất kỳ việc gì, mẹ cũng nên bắt đầu bằng việc nói chuyện với trẻ. Ở giai đoạn 0-1 tuổi, dù con mới chỉ bập bẹ những tiếng ê a, nhưng bố mẹ vẫn nên trò chuyện thường xuyên và liên tục với trẻ. Giao tiếp với con ở tuổi này đôi khi giống như độc thoại vì con chưa nói được, vốn từ vựng chưa phát triển, do vậy việc phản ứng với các câu hỏi của bố mẹ cũng chậm hơn. Tuy nhiên, khi có nhiều cơ hội được lắng nghe bố mẹ trò chuyện, con sẽ biết nói nhanh hơn và dễ hoạt ngôn hơn.
2. Gọi tên con và giao tiếp bằng mắt
Bố mẹ nên tạo thói quen gọi tên con trước khi bắt đầu trò chuyện để gây sự chú của con. Ban đầu có thể con chưa hiểu gì nhưng khi lặp lại nhiều lần và thường xuyên, đây sẽ âm thanh quen thuộc khiến con ghi nhớ, mỗi lần nghe thấy nó, con sẽ hiểu rằng bạn đang nói chuyện với bé.
Ngoài ra, mẹ cũng nên lưu ý giao tiếp với con bằng ánh mắt. Tránh tình trạng nói chuyện với con nhưng lại nhìn sang chỗ khác, hoặc tệ hơn nữa là làm một việc khác. Bằng cách gọi tên và giao tiếp bằng mắt, con sẽ dễ dàng đoán được ý câu nói của mẹ hơn.
3. Đọc sách và kể chuyện cho con
Đọc sách và kể chuyện cho con nghe đã có thể thực hiện ngay từ khi bé còn trong bụng mẹ nên sau khi chào đời, việc này cũng có rất hiệu quả giúp con phát triển lành mạnh đồng thời còn gắn kết tình cảm giữa cha mẹ và con cái.
Đặc biệt, việc bố mẹ đọc sách và kể chuyện cho con nghe mỗi ngày đem lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển ngôn ngữ, khả năng đọc viết của bé. Đây không chỉ là cách dạy con nhanh biết nói hiệu quả, mà còn giúp thúc đẩy trí tưởng tượng và phát triển trí não của bé, giúp bé thông minh lanh lợi, hoạt bát hơn.
4. Sao chép âm thanh của con
Khoảng 3-4 tháng tuổi, những âm thanh “oohs”, “ahhs” sẽ dần biến thành những tiếng bập bẹ. Đây là thời điểm mà con làm quen với các từ như “babababa”, “dadadada”.
Lúc này, phụ huynh có thể thử dạy con học nói bằng cách bắt chước lại những âm thanh mà bé phát ra. Điều đó không chỉ khuyến khích con làm nhiều hơn mà còn bắt đầu dạy trẻ nói chuyện. Chờ cho đến khi con nói xong, bạn hãy nói lại những tiếng tương tự mà bé vừa nói.
5. Nói đi đôi với hành động
Nhiều bố mẹ thường dạy con tập nói theo cách truyền thống, là bố mẹ nói trước và yêu cầu con nhắc lại theo mình. Đây cũng là một cách hữu ích nhưng bố mẹ có thể thay đổi bằng cách nói đi đôi với hành động và cho hiệu quả không kém.
Chẳng hạn, khi đi giày cho con, bạn có thể nói: “Nào, mẹ mang giày cho con nào” hoặc “Mang giày đẹp đi chơi nào”… và cùng lúc đó hãy thực hiện đi giày vào chân con. Một khi hành động này lặp lại nhiều lần, câu nói đó sẽ đi vào tiềm thức của con, đến khi con muốn được đi giày, con sẽ dùng ngay câu nói tương tự lúc bạn đi giày cho bé. Bằng cách này, con có thể hiểu và nói được cả câu dài thay vì chỉ tập nói một vài từ đơn giản theo cách truyền thống.
6. Chỉ vào đồ vật quen thuộc và đọc tên
Đây là cách giúp con học từ mới và nhớ lâu hơn. Thời gian rảnh cùng chơi với con, bố mẹ nên dừng lại và chỉ vào các đồ vật quen thuộc trong nhà, đọc tên các đồ vật đó lên, đồng thời có thể nhờ con mang đồ vật đến cho mình để bé có cơ hội tiếp xúc và nhớ lâu.
Hoặc mỗi khi thấy đồ vật nào, bố mẹ nên đọc tên đồ vật đó cho con nghe vài lần, sau đó hỏi lại con: “Đó là cái gì?” rồi tự trả lời. Nhiều lần lặp lại như vậy, trí nhớ của con sẽ phải vận động để ghi nhớ những gì mình vừa được học. Đến một thời điểm thích hợp, khi bạn hỏi, con sẽ có phản xạ trả lời ngay khiến bạn phải ngạc nhiên.
7. Tạo cơ hội giao tiếp giữa con và bạn cùng trang lứa
Trẻ con luôn có những ngôn ngữ của riêng chúng, mà chúng ta đôi khi chẳng hiểu được. Cho nên để con đồng trang lứa tự nói chuyện với nhau cũng là cách rất hay giúp bé phát triển ngôn ngữ tự nhiên nhất.
Ví dụ, khi bạn A nói được, sẽ nói với con, bé nghe theo và bắt chước. Cứ thế, chẳng mấy chốc khả năng nói của con yêu sẽ cải thiện đáng kể. Tốt hơn hết ba mẹ chỉ nên can thiệp khi con gây gổ với nhau và có những hành động không phù hợp với bạn bè mà thôi.
8. Thường xuyên chơi trò chơi cùng con
Bố mẹ nên cố gắng dành thật nhiều thời gian để vui chơi cùng con. Trong quá trình chơi, hãy giao tiếp và trò chuyện thật nhiều. Bố mẹ cũng có thể “nhờ” thêm một vài bé hàng xóm tới chơi cùng con. Khi chơi theo nhóm, con sẽ tự tin hơn, giao tiếp và tương tác nhiều hơn.
Ngoài ra, thông qua chơi đùa, con cũng dễ dàng học hỏi thêm nhiều từ mới, cũng như những ngữ cảnh hoàn toàn khác cuộc sống thường nhật. Chẳng hạn bạn có thể cùng con chơi trò nói chuyện với bạn gấu. Khi đó, mẹ có thể bày tỏ sự thích thú của mình đối với chú gấu nhỏ của bé, và nói chuyện với con về bạn gấu. Hoặc mẹ có thể hòa mình vào trò chơi của con, cùng con đóng vai một nhân vật nào đó, hỏi con về trò chơi. Giống như bạn, con cũng sẽ thích thú nói chuyện với người cùng sở thích với mình. Trẻ con học nói sớm giúp trẻ vui vẻ hòa đồng và thông minh hơn.
9. Bổ sung và sửa chữa vốn từ cho con
Khi được một tuổi, con đã có thể nắm vững được một vài từ. Đây là thời điểm thúc đẩy con nói ra những từ đầu tiên. Nếu con nói sai điều gì, bạn hãy sửa lại cho bé.
Bạn có thể giúp con xây dựng vốn từ bằng cách đưa ra nhiều sự lựa chọn cho con và khuyến khích con sử dụng nhiều từ hơn. Ví dụ: “Con thích quả táo và quả chuối không?”, “Trong các loại quả dưa, quả mận, quả lê, quả xoài, con thích quả nào?”…
𝑁𝑔𝑢𝑜̂̀𝑛: 𝑇𝑜̂̉𝑛𝑔 ℎ𝑜̛̣𝑝.